پیام آموزشی ۰۲
آناليز روغن از زمان توليد روغن در کارخانه توليد کننده، جائي که روغن نو جهت تاييد براي کاربري در ماشين مشخص، مورد آزمايش قرار مي گيرد، آغاز مي شود. روش پايش روغن نو شامل آزمايشهائي براي کيفيت روانکار، تضمين کيفيت توليد، تاييديه وضعيت نگهداشت در انبار.
۱- آزمايش کيفيت (Qualification Testing)
آزمايشهاي کيفي روغن، اطمينان بخش بودن روغن توليدي جهت روانکاري مناسب ماشين مشخص، در شرايط کاري و طول زمان معين را مورد بررسي قرار مي دهد. آزمايشهاي کيفي، توسط سازنده تجهيزات و جهت بررسي و تاييد طول عمر طراحي شده مورد انتظار روغن و ماشيني که توسط آن بايد حفاظت شود، انجام مي گيرد. آناليز تعيين کيفيت، ويژگيهاي حساس روغن، شامل موارد ذيل مي باشد:
- گرانروي روغن و خاصيت روانسازي
- ويژگي ضد فرسايش و تحمل فشار
- قليائيت/يا اسيديته
- ويژگيهاي ضد خوردگي و ضد زنگ
- دماي احتراق و اشتعال
- مواد محلول و نامحلول
- ويژگي کار در دماي سرد
قبل از صدور تاييديه کلي، ممکن است آزمايشهاي اضافي روانکار، تجهيزات عملکرد فرسايش يا موتورهايي که خاص آزمايش ساخته شده اند، مورد نياز باشد. قابليتهاي استاندارد و آزمايشهاي کيفيت مورد نياز روغن، تحت نظارت سازماني متشکل از سازندگان ماشين و روغن/ و يا انجمن جامعه مهندسين مي باشد. اين تشکلها عبارتند از:
الف- آزمايش مشخصات و ويژگيهاي روغنهاي ديزل و اتومبيل که تحت نظارت انجمن مهندسين خودرو (Society of Automotive Engineers, SAE)
و يا انستيتو نفت آمريکا مي باشد (American Petroleum Institute, API).
ب- گرانروي روغن دنده هاي صنعتي، ضد فرسايش، ضدفشار و ديگر ويژگيهاي کاري روغن، تحت نظارت سازمان جهاني استاندارد
(International Standard Organization, ISO) و انجمن سازندگان دنده آمريکا (American Gear Manufacturer Association, AGMA)
ج- استانداردهاي روغنهاي صنعتي توربين و کمپرسور که تحت نظارت استانداردهاي ISO و API مي باشند.
د- استانداردهاي روغنهاي مختلف هيدروليک (گرانروي، ضد فرسايش، قابليت اشتعال و غيره) که تحت نظارت ISO، روابط بين آزمايشگاههاي تحقيقاتي توليدکنندگان، سينسيناتي ميلاکرون (Cincinnati)، گروه ويکرز (Vickers Crop) و ديگران مي باشد.
۲- آزمايشهاي تضمين کيفيت (Quality Assurance Testing)
توليدکنندگان روغن براي حصول اطمينان از کيفيت و يکنواختي توليد، مطابق زمانبندي خاص، اقدام به نمونه گيري و آزمايش محصول مي نمايند.
برنامه آزمايشهاي تضمين کيفيت (Quality Assurance, QA) جهت بررسي سريع خواص مهم روغن پايه و يا اختلاط روغن با افزودنيها مي باشد. آزمايشهاي مناسب، از پيچيدگي کمتري نسبت به آزمايشهاي کنترل کيفيت برخوردار بوده و معمولا در محدوده موارد زير مي باشد:
الف- گرانروي و يا شاخص گرانروي روغن
ب- خاکستر سولفاته
ج- اسيديته/قليائيت و غيره
همچنين علاوه برموارد فوق، ممکن است آزمايشهائي که براي تعيين هرگونه آلودگي است، نظير: فلزاتي که براي فرايند توليد يا محصول نهائي زيان آور است، بکار برده شود.
۳- آزمايشهاي قابل پذيرش مصرف کننده
هرچند روغن نو معمولا براي ماشين خاص و مطابق مشخصات مورد نظر توليد کننده دستگاه خريداري مي شود، ممکن است مدير تجهيزات جهت حصول اطمينان از صحت نوع و درجه گرانروي روغن تحويلي، به آزمايشهاي پذيرش نياز داشته باشد، تا به اين ترتيب از اختلاط روغن جديد و روغن موجود و احتمال واکنش آنها اجتناب نمايد. آزمايشهاي پذيرش روغن نو معمولا محدود مي شود به حداقل آزمايشهاي لازم براي شناسائي صحيح روغن:
الف- گرانروي و يا شاخص گرانروي روغن
ب- طيف سنجي تابشي اتمي (فلزات موجود در مواد افزودني)
ج- طيف سنجي فورير ترانسفورمر مادون قرمز (FTIR) و غيره