پیام آموزشی ۱۳

درک حالتهای استهلاک و خرابی ماشين آلات٬ اساسی ترين اطلاعات اوليه برای هر برنامه نگهداری و تعمير و يا پايش وضعيت مي باشد. حالتهای خرابی همه ماشين آلات٬ از آغاز تا خرابی و توقف٬ شروع و سرعت پيشرفت معينی دارد. ايجاد حالتهای خرابی و تکرر آن بستگی به عوامل متعددی، شامل موارد ذيل دارد:

  • طراحی ماشين (تلورانسها و . . . )
  • نحوه روانکاری
  • دمای روانکار در حال کار
  • در معرض آلودگيها بودن
  • بار و سرعت در هنگام کار
  • کار و عمليات نگهداری و تعميرات تجهيز

مفهوم اصلی پايش وضعيت اين است که بطور کلی هر حالت خرابي٬ آثار و علائم قابل اندازه گيری را به نمايش خواهد گذاشت که ميتواند برای نشان دادن وجود خرابی و يا توسعه آن مورد استفاده قرار گيرد. حالتهای خرابی ناشي از استهلاک روانکار و تجهيز٬ معمولا  از طريق آثاری نظير : ذرات فرسايشی غيرعادی٬ آلودگی٬ ارتعاشات٬ حرارت، صدا و غيره نشان داده می شود.

 

خرابی در دوره عمر هر ماشين پيش مي آيد. طبيعت عوامل مختلف در هر طبقه بندی خرابی٬ از نکات اوليه مورد توجه مسئول نگهداری تجهيزات می بايد. تناوب خرابی تجهيزات ميتواند توسط منحنی شناخته شده “وان حمام” نشان داده شده است.

  1. خرابی زود هنگام. خرابيهايی که بلافاصله بعد از شروع استفاده از دستگاه اتفاق می افتد.
  2. خرابيهای اتفاقی. خرابيهايی که طي دوره عمر عادی دستگاه اتفاق مي افتد.
  3. خرابيهای وابسته به زمان. خرابيهايی که در پايان و يا تقريبا در پايان دوره پيش بينی شده عمر دستگاه اتفاق می افتد.

 

 

خرابی های زودهنگام

خرابی تجهيزات نو و يا با کارکرد کم، معمولا  نتيجه روانکاری ناکافی، کاستی در موادی است كه دستگاه از آن ساخته شده، زير استاندارد بودن ساخت (استفاده از قطعاتی عمومی که اختصاصا براي آن تجهيز طراحی و ساخته نشده است)، نصب تجهيزات ضعيف يا عدم مهارت کافی در عمليات نگهداری و تعمير. بطور کلی، همه تجهيزات وقتي در معرض تنشهای بالاتر از حد توان و انعطاف خود قرار مي گيرند، دچار خرابی مي شوند. ميزان تحمل و انعطاف تجهيزی که با کيفيت پائين تر از استاندارد بوده، يا تجهيزی که بطور نامناسب نصب يا روغنکاری شده، ميتواند با اعمال تنش عادی، افزايش يابد.

 

 

خرابی های اتفاقی

در دوره کار عادی دستگاه، خرابيهای اتفایي، مکررا بروز نموده و ميتواند بصورت زير طبقه بندی شود:

  1. خرابيهای فوری
  2. خرابيهای وابسته به اتفاقات
  3. خرابيهای وابسته به زمان
  4. خرابیهای وابسته به وضعيت

 

  1. خرابيهای فوری: خرابيهای اتفاقي آني شبيه خرابيهای زودهنگام آنی می باشند که عمدتا ناشی از عيوب مرحله ساخت، عيوب مواد، نگهداري و تعمير نامناسب، بار و يا سرعت زياد و غيره می باشند. شروع اتفاق، به خرابی سريع شتاب مي دهد و اغلب کمبود مستندات ناشی از فاصله های بسيار کوتاه زمانی خرابيها است و نه عدم نارسائی سيستم پايش دستگاه.
  2. خرابيهای وابسته به اتفاقات: خرابيهای غيرمنتظره و يا اتفاقی که نتيجه مهندسی نامناسب، حوادث بکارگيری و يا نگهداری و تعمير، که مکانيزم های خرابی های در حرکت را ايجاد مي کند. در  حالی که برخی از خرابي های اين طبقه بندی اتفاقی هستند، ساير موارد ناشی از کمبود نظارت مديريت، دانش فنی و يا مهارت می باشد. کارهای مهندسی نامناسب و يا علاقمندی به اصلاح سيستم ماشین آلات مي تواند منجر به مشکل شود، بويژه اگر تجربه و دانش فنی کافی در ارتباط با موضوع وجود نداشته باشد. فعاليتهای نامناسب مديريتی و يا ناکافی بودن تجارب فنی خريداران، می تواند به آساني تبديل به خرابی دستگاه شود. مجددا، اين حالتهای خرابی بسيار ناخواسته بوده و به آساني قابل پيشگيری مي باشند.
  3. خرابيهای وابسته به زمان: بطور عادي خرابيهای وابسته به زمان در پايان دوره عمر مفيد كاری اتفاق افتاده و نوعا مربوط به زمان كار دستگاه و ميزان فشار كاری است. در  اكثر موارد ، عمر قابل استفاده مي تواند وابسته باشد به ساعات استفاده ، سيكل حرارتی يا خستگی ، و يا ديگر اتفاقات معمول نظير تعداد برخواستن ها يا نشستنها براي هواپيما يا تعداد دوران برای ياتاقان. اطلاعات كاربری در كنار اطلاعات وضعيت، می تواند برای تعريف نياز دستگاه يا جايگزينی سيال بكار برده شود تا كاربری را به حداكثر رسانده و از خرابی ممانعت نمايد. اندازه گيری بكاربری، برای تعريف محدوده های امن عمر كاری آن دسته از دستگاههايی كه پس از دوره استفاده قابل تعريف، مستعد خرابی هستند، استفاده مي شوند. از طريق تعقيب و پيگيری مجموع بكارگيری و اندازه گيری وضعيت قطعات جداگانه سيستم يك دستگاه، نگهداری و تعمير می تواند در تناوب زمانبندی شده مناسبی، طبق ليست “زمان بموقع”، انجام شود.
  4. خرابيهای وابسته به وضعيت: بسياري از خرابيهای اتفاقی نتيجه تخريب تدريجی وضعيت ماشين، ناشی از موارد زير است:
  • آلودگی روانکار (آب، سوخت، گرد و خاک و غيره)
  • فيلتراسيون ضعيف (فيلتر اشتباه و يا ضعف در سرويس فيلتر)
  • ناميزانی و يا نابالانسی قطعات گردان
  • روانکاری نامناسب يا ناکافی (روغن اشتباه و يا ناکافی)
  • نگهداری و تعمير نامناسب ماشين
  • سرعت و يا بار بيش از ظرفيت
  • فرسايش غيرعادی (تجهيزات غيراستاندارد، ناميزان، نابالانسی و استفاده بد)